EDINO VAN DORSTEN

Edino van Dorsten heeft heeft een turbulente jeugd meegemaakt, maar laat zijn toekomst daar niet door bepalen! Zijn documentaire won in 2021 als eerste documentaire ooit de Gouden Televizier-Ring. 

Edino zal spreken over vrijheid en identiteit. Hij neemt ons mee in zijn verleden, waarin hij werd begrensd in de keuze om een eigen identiteit te ontwikkelen. Deze ervaringen waren bepalend voor zijn jeugd, maar dat geldt niet voor zijn toekomst. De toekomst tekent hij zelf en kleurt hij in met de mensen om zich heen. 

“Hoe zwaar en uitzichtloos je verleden ook is geweest, het zegt niets over de invulling van jouw toekomst. Die bepaal jij.”

Karlijn Roex is sociologe, schrijfster, activist en artiest. Ze is gespecialiseerd in medische sociologie, sociale categorisatie en ongelijkheid. Meer dan genoeg achtergrond om een interessante lezing te verzorgen tijdens de Nacht van de Sociologie! Karlijn spreekt tijdens de nacht over ‘verwarde personen’. 

Recentelijk berichtte de media dat het merendeel van de doden na politie-ingrijpen zogenoemde ‘verwarde personen’ waren. Maar wie is eigenlijk ‘verward’? Afwijkend? En wie is dan ‘normaal’? Sociologe Karlijn Roex gaat deze definitie sociologisch ontleden. Kennelijk bestaat er al veel langer dan de term ‘verward’ een bepaalde grens tussen normaal-abnormaal als sociaal feit, want het tonen van ‘normaal gedrag’ lijkt een soort distinctiekenmerk, een signaal dat je bij de hogere statusgroep hoort. Wie de juiste manier van spreken, oogcontact, humor en redeneren heeft, heeft betere baankansen, sneller vriendschappen en een partner dan mensen die vaak ‘raar’ of ‘vreemd’ worden genoemd. 

Hoe en waar wordt die grens tussen normaal en abnormaal bewaakt en gehandhaafd, en wat zijn de consequenties daarvan? Wat zeggen de behoefte aan het relatief nieuwe begrip ‘verwarde mensen’ en de bezorgdheid over deze categorie mensen eigenlijk over deze samenleving? Wat zijn de sociale gevolgen van het apart categoriseren – en zelfs registreren bij de politie – van deze mensen? Zijn er consequenties van macht en ongelijkheid? Met zowel sociologische analyse als eigen ervaringen, betoogt Roex dat de discussie over ‘verwarde mensen’ veel gevaarlijker en schadelijker is dan de hele groep waarover de discussie zou gaan.

KARLIJN ROEX

RUBEN
GOWRICHARN

Ruben Gowricharn is hoogleraar sociologie en schrijver, met een oeuvre dat uiteenloopt van integratie en burgerschap tot economie en beleid. In 2021 kwam zijn boek ‘De Goudsmit’ uit, waar hij op zeer sociologische wijze de geschiedenis van zijn vader beschrijft. Inmiddels is hij alweer bezig met een ander boek, dat gaat over het thema waarover hij zal spreken tijdens de Nacht: de differentiatie van burgerschap in het contact tussen burgers en instituties.

In het Westen mag je alles zeggen, maar dat geldt niet voor iedereen. Mensen moeten zich aan het loket bij de belastingdienst, de IND of in contact met een politieman telkens afvragen of er wel voldoende moreel krediet is opgebouwd, dat nodig is om de ruimte te krijgen om je te uiten. Burgers moeten voldoen aan een ideaalbeeld om zich te mogen laten horen.

Er zijn genoeg mensen die niet voldoen aan dat ideaalbeeld: de moslims van Wilders, de immigranten van Baudet, de asielzoekende vluchtelingen bij de IND, de aanvragers van uitkeringen bij de sociale dienst, burgers die volgens de belastingdienst niet koosjer zijn, allochtonen die er volgens politieagenten niet normaal genoeg uitzien, weinig representatief uitziende aanvragers van leningen bij financiële instellingen.

Deze mensen die afwijken van de heersende normbeelden zijn kwetsbaar. Burgers zijn afhankelijk van instituties en makkelijk te stigmatiseren. De vrijheid van meningsuiting is dus niet alleen een kwestie van meningsuiting, maar ook van marginalisering en het ontstaan van een groeiende stratum van tweederangsburgers. Ruben Gowricharn zal ons daar meer over vertellen.